DZIAŁ METODYCZNY
PROPOZYCJE PRAKTYKA
Kiedy chcemy mówić o aktywizacji mieszkańca domu, zacznijmy od określenia, co oznacza termin aktywność człowieka? “Aktywność” oznacza podmiotowość, dokonywanie wyborów, przyjemność istnienia, smakowania i doświadczania życia” (Benedykt Spinoza); “Oddając się aktywności doświadczam siebie jako podmiotu tej, że aktywności. Jest ona bowiem procesem powoływania do bytu, tworzenia, zawiera ponadto relacje do wytworzonego przedmiotu. Aktywność moja jest manifestacją własnych zdolności, gdy stanowię z nią jedność” (Erich Fromm). W potocznym rozumieniu aktywizacja polega na”:
• nakłanianiu,
• umożliwianiu współudziału,
• odpowiedzialności (zaangażowaniu),
• uruchomieniu potencjału,
• uruchomieniu procesu rozwoju.
Zatem aktywność oznacza pewien naturalny stan człowieka. Człowiek aktywny, to człowiek, który działa, w którym działają różne sfery jego osobowości. Człowiek, który przeżywa uczucia, ma intuicję, myśli symbolicznie, myśli logicznie, który ma w sobie mechanizm doprowadzający do wyboru. Posługuje się własną wolą. Stawia cele, atakuje potrzeby, coś kreuje, a także odpoczywa i działa w pewnym rytmie. Aktywizacja- jest to uruchomienie pewnej chęci do działania człowieka. Można to określić takim stwierdzeniem: aby się chciało chcieć. Błędem jest używanie stwierdzenia “aktywizacja do”, ponieważ sugeruje to celowość aktywizacji i raczej takie działanie można zakwalifikować do wywierania wpływu na drugiego człowieka, a nie do aktywizacji. Dopiero, kiedy osoba zostanie zaktywizowana, a więc będzie chciała działać, można wskazać jej możliwości działań. Aktywizacja jest warunkiem rozpoczęcia procesu uczenia się, a nie uczenia kogoś. Człowiek uczy się w oparciu o doświadczenie i dlatego będąc nieaktywnym nie może się tak naprawdę czegoś nauczyć.
JAK AKTYWIZOWAĆ? Ważne jest:
• aby zaszła sytuacja spotkania na płaszczyźnie ludzkiej (człowiek – człowiek, ja -ty), a nie na płaszczyźnie wymiany interesów (ja coś chcę od ciebie, ja – to).
• umówienie się z drugim człowiekiem, dogadywanie tak, aby była jasność z obu stron jakie są, cele, potrzeby, oczekiwania. Należy:- stawiać jasne, wspólnie zbudowane cele,- w “naturalnym” rytmie i w odwoływaniu się do rzeczywistych potrzeb, – zmieniać postawy i pomagać innym w uświadamianiu swoich potrzeb, – pokazywać inne możliwości.
W programach aktywizacji społecznej można wyróżnić pewne fazy: • po pierwsze, musi być moment kiedy ludzie odzyskują, rozwijają poczucie swojej wartości; • drugim etapem jest kreatywność – ludzie wymyślają nowe rzeczy, tworzenie pomysłów; • po trzecie jest tzw. biznesplan tzn. ściągnięcie na ziemię, stworzenie planu, który doprowadzi do celu.
Znany angielski gerontolog i polityk społeczny Alan Walker wyróżnia siedem zasad aktywnego starzenia się:
1. Mówiąc o aktywności trzeba mieć na uwadze, wszystkie działania służące dobrostanowi osób starszych, ich rodzin, wspólnot lokalnych i całego społeczeństwa, a nie tylko pracę zawodową.
2.Wszystkie starsze osoby, także te najstarsze, powinny mieć możliwość aktywnego życia. Strategia aktywizacji powinna więc dotyczyć wszystkich seniorów, gdyż pamiętać należy o silnej zależności między zdrowiem a poziomem aktywności człowieka.
3.Podejmować należy przede wszystkim działania profilaktyczne i to nie tylko wobec ludzi w podeszłym wieku, ale i osób młodszych. Działania te mają służyć zapobieganiu chorobom, niepełnosprawności itd.
4.Cel, jakim jest aktywne starzenie się, powinien być formułowany wobec
wszystkich pokoleń, a jego realizacja powinna opierać się na zasadzie
między pokoleniowej solidarności.
5. Powinna być zachowana równowaga między prawami osób starzejących się – do ochrony socjalnej, ustawicznego kształcenia itp. – a zobowiązaniem ich do wysiłku, jakiego wymaga aktywność. Chodzi tu jednak o zachęty, a nie przymus aktywizowania się.
6.Działania aktywizujące muszą odwoływać się do zasady uczestnictwa i poszanowania autonomii człowieka.
7. Programy aktywizacji muszą respektować różnice narodowe i kulturowe. Jedną z form aktywności mieszkańców w domu jest udział w terapii zajęciowej.
Terapia, jest rozumiana jako możliwie całościowe angażowanie osoby – jako jednoczesne aktywizowanie jego ciała, psychiki i umysłu do działania. Człowiek stanowi całość i nie da się go w praktyce podzielić na autonomiczne części. Podejmowanie takich chybionych prób prowadzi w końcowym efekcie do pogorszenia jego stanu zdrowia, a nie do poprawy ogólnej sprawności. Można powiedzieć, że aktywizacja w domu przebiega stopniowo. W okresie adaptacji mieszkańca do nowego środowiska gromadzone są dane o podopiecznym dot. jego zainteresowań, wieku, możliwości wykonywania różnych czynności, występujących problemów i trudności w przystosowaniu się do nowych warunków. Następnie uwzględniając indywidualne potrzeby, zainteresowania, zdolności czy predyspozycje, przystępuje się do procesu aktywizacji, starając się włączyć mieszkańca w jak najwięcej dziedzin życia.
Aktywizacja, jest więc warunkiem prawidłowego rozwoju. Umożliwia prowadzenie twórczego i harmonijnego życia, jest podstawą leczenia wielu chorób, opóźnia proces starzenia, likwiduje nudę i jednostajny tryb życia, włącza jednostkę do życia w społeczności itp. Pod okiem terapeuty prowadzone są między innymi następujące formy terapii: • kształtowanie prawidłowych stosunków interpersonalnych, • zachowanie przez człowieka dobrej sprawności psychofizycznej, • zapobieganie izolacji i nudy, • polepszenie funkcjonowania mieszkańca. Zajęcia są prowadzone w taki sposób, aby człowiek mógł zauważyć poprawę własnej “formy”, by mógł się po prostu ucieszyć z tego, co udało mu się osiągnąć. Z tych pozytywnych odczuć korzysta również terapeuta, który wraz z upływem czasu ma przed sobą osobę bardziej chętną do podejmowania wysiłku, lepiej ustabilizowaną psychicznie i bardziej świadomą trudu, jaki podejmuje dla jego dobra profesjonalnie pomagający.
FORMY IMETODY ODDZIAŁYWAŃ NA MIESZKAŃCA, BEZPOŚREDNIEJ PRACY Z MIESZKAŃCEM.
Niniejszy materiał jest wynikiem uogólnienia moich kilkuletnich doświadczeń w pracy adaptacyjno – terapeutycznej z mieszkańcami domu stanowi próbę wprowadzenia efektywnych działań w celu ograniczenia lub likwidacji deficytów i przejawów niedostosowania społecznego. Programując pracę przyjęliśmy następujące założenia:
1.Obcowanie z utworem literackim, dziełem plastycznym, muzycznym, teatralnym, przyrodą itp.- poprzez które można kształtować i zmieniać postawy i zachowania człowieka;
2.Każde dzieło artystyczne i ukierunkowana odpowiednio aktywność uruchamia emocjonalne doświadczenie i dzięki odpowiednio skonstruowanym wokół niego ćwiczeniom może pobudzać motywację do pracy nad sobą;
3.Najważniejszym obszarem tej pracy jest nabywanie szeroko rozumianych umiejętności współżycia z ludźmi;
4.Potrzeba poznawania i korzystania z umiejętności prospołecznych powstaje w związku z doświadczeniem empatii w kontaktach międzyludzkich;
5.Uświadamianie sobie braków w zakresie umiejętności współżycia z ludźmi, motywowanie do pracy nad sobą, ćwiczenie nowych zachowań są najefektywniejsze w oparciu o osobiste doświadczenia. Podstawowym celem aktywizacji jest:• rozwój umiejętności rozumienia samego siebie, nazywania problemów własnych i cudzych oraz pogłębienie wrażliwości na potrzeby emocjonalne innych ludzi,• wzbudzanie w mieszkańcach świadomości ograniczonego repertuaru zachowań, jakich doświadczali do tej pory i z jakich najczęściej korzystają obecnie,• nauczenie wykorzystywania tych zachowań w kontaktach międzyludzkich, zarówno w czasie zajęć jak i poza nimi, • utrzymywanie sprawności psycho – fizycznej,• stymulowanie do twórczego działania,• tworzenie atmosfery odprężenia i współodczuwania,• rozwijanie różnych zainteresowań,• uwalnianie od negatywnych myśli i emocji,• rozwój empatii w kontaktach międzyludzkich.
Ze względu na rodzaj środków jakimi dysponujemy w domu, stosujemy następujące zasady:• psychotechniczne, polegające na zastosowaniu środków wpływu osobistego w zaspokajaniu potrzeb mieszkańców, w ich adaptacji i terapii (działanie przez przykład własny, doradzanie, przekonywanie ),• socjotechniczne, odwołujące się do optymalnych środków wpływu grupowego na jednostkę tj. więzi wewnątrz i międzygrupowych w zaspokajaniu potrzeb mieszkańców, w ich uspołecznianiu oraz oddziaływaniu terapeutycznym. • kulturo-techniczne, polegające na wykorzystywaniu w opiece i terapii środków wpływu wywieranych przez kulturę i cywilizację na poszczególne osoby. Zasadność zastosowania powyższych procedur będzie każdorazowo zależała od:• wyjściowego stanu osobowości mieszkańca, wpływów społecznych, zwłaszcza podkulturowych,• sprawności metodycznej terapeutów,• aktualnego klimatu społecznego, jaki będzie panował w domu.
Realizacja założeń niniejszego działania wymaga biorąc pod uwagę specyfikę domu dokonania podziału mieszkańców na trzy grupy terapeutyczno – opiekuńcze, uwzględniające poziom sprawności intelektualnej, fizycznej oraz specyfikę zachowań i możliwości wynikającym z posiadanych schorzeń:
-Mieszkańcy w okresie adaptacji
-IA Mieszkańcy leżący z prawidłowym kontaktem.
-IB Mieszkańcy leżący utrudnionym kontaktem.
-IIA Osoby z utrudnionym kontaktem ze względu na występujące problemy osobowościowe (charakterologiczne).
-IIB Osoby z zaburzeniami psychoorganicznymi(otępienia o podłożu naczyniowym, miażdżycowym, zwyrodnieniowym mózgu),niepełnosprawność intelektualna.
-III Mieszkańcy chodzący lub na wózkach o dużych możliwościach fizjo-motorycznych.
DZIAŁANIA TERAPEUTYCZNE MIESZKAŃCY w okresie „ADAPTACJI”
Mieszkańcy w okresie adaptacji stanowią specyficzną grupę ze względu na wyjątkową sytuację społeczną, w której się znajdują – zmiana dotychczasowego środowiska życia. W proces adaptacji zaangażowani są: pielęgniarki, opiekunowie, terapeuta zajęciowy, instruktor k-o, terapeuta- psycholog, fizjoterapeuci, pracownik socjalny, wolontariusze. Podstawą działań wspierających wobec tej grupy mieszkańców są:
• rozmowy wspierające;
• prezentacja placówki;
• przedstawienie zasad funkcjonowania Domu;-wprowadzenie mieszkańca do środowiska społecznego placówki;
• włączanie mieszkańca w organizowane na terenie placówki formy zajęć terapeutycznych, kulturalno – oświatowych;
• pomoc w nawiązywaniu właściwych kontaktów interpersonalnych ze współmieszkańcami;• wspieranie procesów identyfikacji mieszkańca ze środowiskiem społecznym domu, pozycji w grupie mieszkańców; -kształtowanie umiejętności organizowania i zagospodarowywania czasu wolnego, z uwzględnieniem indywidualnych zainteresowań oraz umiejętności;
• wspomaganie procesu identyfikacji z nowymi warunkami życia w domu; •kształtowanie aktywnej, czynnej, zadaniowej postawy wobec życia;
• utrzymanie/ nawiązanie kontaktu z rodziną;
G R U P A „IA”
MIESZKAŃCY LEŻĄCY Z PRAWIDŁOWYM KONTAKTEM
PROWADZĄCY ZAJĘCIA: pielęgniarki, opiekunowie, terapeuta zajęciowy, instruktor k-o, terapeuta-psycholog, fizjoterapeuci, pracownik socjalny, wolontariusze.
1.Utrzymanie sprawności krążeniowej, przeciwdziałanie zanikom mięśniowym i przykurczom w stawach poprzez ćwiczenia przyłóżkowe w zależności od potrzeb
2.Profilaktyka i terapia anty odleży nowa; zabiegi przyłóżkowe (masaż, sollux, bioptron).
3.Pionizacja– zmiany pozycji ułożeniowej, sadzanie na wózek.
4.Muzykoterapia ( z wykorzystaniem odtwarzacza).
• I Forma – relaksacja prowadzona przez psychologa (trening autogenny Schultza, relaksacja wg. Jacobsona, wizualizacja, relaksacja oparta na motywach przyrody itp.).
• II Forma – muzyka z magnetofonu.
5. Logo terapia (terapia oparta na słowie): rozmowy indywidualne z mieszkańcami mające na celu zaspokojenie potrzeb afiliacji , szczególnie prowadzone przez pracowników pierwszego kontaktu , adaptacyjnych (udzielanie wsparcia emocjonalnego, potrzeby kontaktu z drugim człowiekiem- wysłuchania), dyskusje, wymiana myśli, opowiadanie, pogadanki, czytanie, recytowanie wierszy, pisanie wierszy.
6. Terapia duchowa: uczestnictwo we mszach św. odprawianych na terenie domu, spowiedź św. w pokojach.
7. Wsparcie psychologiczne.
8. Inne formy terapii: lud terapia – gry i zabawy towarzyskie w pokoju, papieroplastyka, relaksacja.
9.Werandowanie
.G R U P A „IB’’
MIESZKAŃCY LEŻĄCY Z UTRUDNIONYM KONTAKTEM
PROWADZĄCY ZAJĘCIA: pielęgniarki, opiekunowie, terapeuta zajęciowy, instruktor k- o, terapeuta – psycholog, pracownik socjalny, fizjoterapeuci, wolontariusze.
1.Ćwiczenia mające na celu; utrzymanie sprawności krążeniowej, przeciwdziałanie zanikom mięśniowym i przykurczom w stawach, poprzez ćwiczenia przyłóżkowe w zależności od potrzeb
2. Profilaktyka i terapia antyodleżynowa – zabiegi przyłóżkowe (masaż, bioptron).
3. Pionizacja – zmiany pozycji ułożeniowej, sadzanie na wózek;
4.Muzykoterapia muzyka z magnetofonu w poszczególnych pokojach wraz ze wspólnym śpiewaniem.
5. Biblioterapia – czytanie książek, powieści, czasopism w pokojach.
6.Ćwiczenia pamięci świeżej, trwałej;
7.Ćwiczenia mowy, znaków komunikacyjnych;
8.Ćwiczeniaz zakresu intelektu ( orientacja czasowo- przestrzenna, rzeczowa, osobowa).
9.Terapia oparta na słowie: rozmowy indywidualne z mieszkańcami mające na celu zaspokojenie potrzeb afiliacji\ szczególnie prowadzone przez pracowników I-go kontaktu/ adaptacyjnych (udzielanie wsparcia emocjonalnego, potrzeby kontaktu z drugim człowiekiem- wysłuchania), dyskusje, wymiana myśli, opowiadanie, pogadanki, czytanie, recytowanie wierszy, pisanie wierszy;
10.Terapia duchowa: uczestnictwo we mszach św. odprawianych na terenie Domu, przekaz mszy św. z programu TV, spowiedź św. w pokojach;
11.Wsparcie psychologiczne;
12.Werandowanie;
GRUPA „IIA”
OSOBY Z UTRUDNIONYM KONTAKTEM ZE WZGLĘDU NA WYSTĘPUJĄCE PROBLEMY OSOBOWOŚCIOWE (CHARAKTEROLOGICZNE)
PROWADZĄCY ZAJĘCIA: pielęgniarki, opiekunowie, fizjoterapeuci, terapeuta zajęciowy, instruktor k-o, terapeuta- psycholog, pracownik socjalny, wolontariusze. Z mieszkańcami zakwalifikowanymi do w/w Grupy należy prowadzić wszelkie działania, w których uda się uzyskać współpracę, nie spotykając się z czynnym sprzeciwem, z uwzględnieniem zaleceń lekarskich. Aktywizacja mieszkańca musi polegać na podejmowaniu wspólnie z nim szeregu działań systemowych od prostych form zadaniowych – do działań złożonych, od uczestnictwa biernego do czynnego, od pracy indywidualnej do zbiorowej aktywności. Prowadzenie zajęć terapeutycznych w tej grupie, wymaga stałego kontaktu z mieszkańcem, znajomości schorzenia, zachęcania do działania. Formy zajęć:
1.Zajęcia plastyczne: malarstwo, rysunek, modelarstwo,
2.Choreoterapia: taniec, formy teatralne;
3.Logoterapia – terapia oparta na słowie: czytanie, pogadanki, dyskusje, wymiana myśli, opowiadanie;
4.Ludoterapia: udział w grach i zabawach towarzyskich;
5.Silwoterapia: terapia skoncentrowana na kontakcie z przyrodą;
6.Rekreacyjno-sportowe (z uwzględnieniem specyfiki niepełnosprawności) – przywracające sprawność, pozwalające utrwalić zachowane zdolności fizyczne: rzuty do celu, proste tory przeszkód;
7.Muzykoterapia : słuchanie i śpiewanie piosenek, ćwiczenia z rytmiki, wystukiwanie rytmu, naśladowanie i rozpoznawanie dźwięków, zagadki muzyczne;
8.Zajęcia kulinarne – zajęcia pomocnicze np. segregowanie produktów, przygotowywanie dekoracji stołu , wykonywanie prostych potraw, sztuka spożywania posiłków;
9.Ergoterapia – krawiectwo, tkactwo, haft, szydełkowanie, zdobnictwo, pomoc w pracach gospodarsko-porządkowych;
10. Wsparcie psychologiczne –
• udział w terapeutycznych zajęciach grupowych,
• w zajęciach relaksacyjnych, indywidualna terapia psychologiczna (wsparcie psychologiczne, pomoc w redukcji napięcia, pomoc w kształtowaniu właściwego obrazu własnej osoby, pomoc w uświadomieniu cech charakteru oraz mechanizmów
obronnych utrudniających właściwe funkcjonowanie społeczne),
• tworzenie samopomocowych grup wsparcia;
• pomoc w nawiązywaniu poprawnych relacji interpersonalnych oraz umiejętności współżycia w grupie; -wsparcie socjo-pedagogiczne: kształtowanie właściwej samooceny oraz umiejętności interpersonalnych, wspomaganie rozwoju zachowań empatycznych oraz prawidłowych postaw społecznych na tle zbiorowości społecznej placówki i szerszego środowiska, wzbudzanie aktywności własnej oraz zachowań prospołecznych;-w pracy z tą grupą mieszkańców istotnym jest: -stała współpraca z mieszkańcem przy jednoczesnej obserwacji jego zachowania i odczuwania, by na drodze podmiotowego porozumienia osiągać założone cele terapeutyczne.”
INNE FORMY WSPARCIA:
• Spacery z opiekunem, włączanie mieszkańca w organizowanie spacerów ze: -współmieszkańcami o mniejszej sprawności fizycznej.
• Imprezy okolicznościowe na terenie domu (umożliwienie uczestnictwa)• Terapia duchowa: uczestnictwo we mszach św. odprawianych na terenie domu, spowiedź św.;
• współpraca z wolontariatem;
GRUPA „IIB”
OSOBY Z ZABURZENIAMI PSYCHOORGANICZNYMI (OTĘPIENIA O PODŁOŻU NACZYNIOWYM, MIAŻDŻYCOWYM, ZWYRODNIENIOWYM MÓZGU), NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ INTELEKTUALNĄ
PROWADZĄCY ZAJĘCIA: pielęgniarki, opiekunowie, fizjoterapeuci, terapeuci zajęciowi, instruktor k-o, psycholog, pracownik socjalny, wolontariusze
USPRAWNIANIE PSYCHICZNE – TERAPIA PSYCHOLOGICZNA
• indywidualna terapia psychologiczna uwzględniająca specyfikę zaburzeń / zmian psychoorganicznych danego mieszkańca;• wsparcie emocjonalne;
• redukcja napięcia; •przywracanie/ utrzymanie jak najlepszej zdolności komunikowania się, wyrażania własnych myśli, nawiązywania kontaktów interpersonalnych oraz umiejętności współżycia w grupie;• relaksacja psychologiczna;• ćwiczenia procesów poznawczych, głównie pamięci krótko- i długoterminowej;
• ćwiczenia w zakresie orientacji czasowo-przestrzennej ułatwiające prawidłowe funkcjonowanie w życiu codziennym;• ćwiczenia mowy i systemów komunikacji werbalnej i niewerbalnej;
• wspieranie, kształtowanie wartościowego wizerunku własnej osoby;
FORMY TERAPII w zależności od specyfiki i głębokości zmian psychoorganicznych oraz możliwości indywidualnych mieszkańców dostosowuje się zajęcia terapeutyczne, uwzględniając konieczność wzmożonego nadzoru i pomocy terapeuty / osoby prowadzącej zajęcia.
1.Muzykoterapia:
• muzyka z magnetofonu w poszczególnych pokojach
• wspólne śpiewanie
,• relaksacja
2.Biblioterapia – głośne czytanie książek, powieści, czasopism bezpośrednio w pokojach a w indywidualnych przypadkach przy łóżku.
3.Logoterapia – (terapia oparta na słowie): rozmowy indywidualne z mieszkańcami mające na celu zaspokojenie potrzeb afiliacji \ szczególnie prowadzone przez pracowników I-go kontaktu/ adaptacyjnych (udzielanie wsparcia emocjonalnego, potrzeby kontaktu z drugim człowiekiem wysłuchania), dyskusje, wymiana myśli, opowiadanie, pogadanki, czytanie, recytowanie wierszy, pisanie wierszy;
4.Zajęcia plastyczne: malarstwo, rysunek, modelarstwo, batik;
5.Choreoterapia: taniec, formy teatralne;
6.Ludoterapia: udział w grach i zabawach towarzyskich;
7.Silwoterapia: terapia skoncentrowana na kontakcie z przyrodą;
8.Rekreacyjno-sportowe (z uwzględnieniem specyfiki niepełnosprawności)- przywracające sprawność, pozwalające utrwalić zachowane zdolności fizyczne: rzuty do celu, proste tory przeszkód;
9.Zajęcia kulinarne – zajęcia pomocnicze np. segregowanie produktów, przygotowywanie dekoracji stołu, wykonywanie prostych potraw, sztuka spożywania posiłków;
10. Zajęcia w terapii zajęciowej:
• plastyczne – odrysowywanie wg. szablonu, lepienie z plasteliny lub modeliny, z masy solnej, elementów dekoracyjnych,
• robótki ręczne – wyszywanie, szycie, haftowanie, szydełkowanie, tkanie, wykonywanie elementów dekoracyjnych.
• praca w skórze.
• praca w sznurku • papieroplastyka
• drobne prace na terenie domu – zajęcia porządkowe w pokojach, szafach, stolikach nocnych – przy wsparciu opiekuna.
11. Terapia duchowa: uczestnictwo we mszach św. odprawianych na terenie domu, przekaz mszy św. z programu TV, spowiedź św.;
GRUPA „III
”MIESZKAŃCY CHODZĄCY LUB NA WÓZKACH O DUŻYCH MOŻLIWOŚCIACH FIZJO- MOTORYCZNYCH, PROWADZĄCY ZAJĘCIA: pielęgniarki, opiekunowie, fizjoterapeuci, terapeuci zajęciowi, instruktor k-o, psycholog, pracownik socjalny, wolontariusze
I. Działania i zabiegi o charakterze profilaktyczno – zachowawczym:
• ćwiczenia ogólno – kondycyjne;
• rekreacja ruchowa z elementami sportowymi
• gimnastyka poranna;
• masaż;
• kinezyterapia; dobór indywidualny uwzględniający sprawność, występujące przeciążenia, tendencje w mogących wystąpić dysfunkcjach.
II. Działania fizjoterapeutyczne ściśle wg. zaleceń lekarskich.
WSZYSTKIE DZIAŁANIA REHABILITACYJNE REALIZOWANE SĄ W ŚCISŁEJ KOORDYNACJI PRZEZ ZESPÓŁ TERAPUTYCZNO – OPIEKUŃCZY Z TERAPIĄ ZAJĘCIOWĄ I ZABIEGAMI PIELĘGNACYJNYMI
III. Udział -w wycieczkach turystycznych (zwiedzanie ciekawych miejsc w okolicy, grzybobrania, pikniki).
IV. Wyjazdy-do: kina, teatru, filharmonii oraz na imprezy do innych domów.
V. Wyjazdy na turnusy rehabilitacyjne.
VI. Przygotowywanie i uczestnictwo w wystawach prac artystycznych oraz wyrobów mieszkańców w pracowni terapii w środowisku.
VII. Przygotowywanie i uczestnictwo w imprezach: przeglądach artystycznych, plenerach, konkursach, spartakiadach sportowych organizowanych dla mieszkańców oraz osób niepełnosprawnych w środowisku.
VIII. Organizacja imprez okolicznościowych na terenie domu oraz udział mieszkańców w imprezach organizowanych przez instytucje środowiska lokalnego w ramach współpracy z tym środowiskiem.
IX. Zajęcia muzyczne: próby i występy integracyjnego zespołu artystycznego, spotkania z piosenką z lat młodości, wspólne śpiewanie.
X. Wieczory wspomnień przy świecach (z wykorzystaniem ciasta upieczonego w ramach zajęć kulinarnych), dzielenie się przez mieszkańców wspomnieniami, przeżyciami, wspólne oglądanie rodzinnych pamiątek i zdjęć oraz filmów video z życia domu itp.
XI. Organizowanie spotkań okolicznościowych na życzenie mieszkańców z okazji – urodzin, imienin (poza procedurą).
XII. Trening relaksacyjny prowadzony zgodnie z metodologią tych zajęć przez psychologa -terapeutę (trening autogenny Schultza, relaksacja wg. Jacobsona, wizualizacja, relaksacja oparta przyrody itp.)
XIII. Logo terapia (terapia oparta na słowie) – zajęcia literackie – pisanie opowiadań, wierszy– konkursy, przygotowywanie turniejów wiedzy, omawianie przeczytanych książek.
XIV. Zajęcia świetlicowe:
• gry i zabawy wspomagające procesy poznawcze: myślenie, pamięć, spostrzeganie, kojarzenie (gry: planszowe, towarzyskie, słowno – pisane i inne);
• gry i wspomagające zdolności manualne i ruchowe (domino, puzzle, gry w kości, bierki i inne).
XV. Zajęcia w pracowni terapii zajęciowej, kuchenkach terapeutycznych,
1. Zajęcia plastyczne– odrysowywanie wg. szablonu, lepienie z plasteliny lub modeliny, z masy solnej, wykonywanie kart okolicznościowych, elementów dekoracyjnych, prowadzenie Kroniki domu itp.
2. Robótki ręczne– wyszywanie, szycie maskotek, haftowanie, szydełkowanie, tkanie, wykonywanie elementów dekoracyjnych.
3. Zajęcia kulinarne i wspólna degustacja potraw i ciast.
4. Zajęcia plastyczne (rysunki wykonywane różnymi technikami, papieroplastyka)
5. Praca w skórze – obrazy ścienne, drobna biżuteria skórzana, itp.
6. Zajęcia komputerowe.
7. Praca w sznurku– wykonywanie różnorodną techniką splotów kwietników, kompozycji ściennych, drzewek szczęścia oraz innych wyrobów wg. pomysłów mieszkańców.
8. Praca w drewnie – wypalanie, wykonywanie ramek, kwietników, półek
9. Drobne prace na terenie domu – zajęcia porządkowe w pokojach, szafach, stolikach nocnych – przy wsparciu opiekuna.
10. Wykonywanie prac na rzecz domu oraz współmieszkańców.
11 Wspólne oglądanie wybranych programów TV – dyskusje tematyczne.
12.Opieka nad grobami zmarłych mieszkańców.
XVI. Biblioteka i czytelnia: • prowadzenie biblioteki przy wsparciu Instruktora k-o, • czytelnictwo książek i prasy,
XVII. Dokarmianie ptaków w okresie zimowym.
XVIII. Terapia duchowa: • udział we mszy św. na terenie domu lub kościele parafialnym, spowiedź św., • czytanie czasopism o tematyce religijnej.
Powyższe zagadnienie stanowi w części praktycznej opracowanie własne, zbudowane na podstawie własnej koncepcji pracy w domu.
W krótkiej podbudowie teoretycznej oparto się na poniższej bibliografii:
1) Brzezińska, A. I.,Resler-Maj, A. (2010). Aktywizacja dzieci i młodzieży z grup ryzyka. W: A. W. Brzezińska, A. Hulewska, J. Słomska-Nowak (red.), Edukacja kulturowa. Społeczność –aktywizacja – uczenie się. Wrocław: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania „Edukacja”.
2) Erich Fromm MIEĆ CZY BYĆ? Przekład Jan Karłowski Słowo wstępne Mirosław Chałubiński Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, DOM WYDAWNICZY REBIS POZNAŃ 1995.
3) Arteterapia jako forma terapii zajęciowej w aktywizacji osób starszych. Sławomir Tobis, Sylwia Kropińska Mirosława Cylkowska -Nowak Zakład Edukacji, Katedra Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra Geriatrii i Gerontologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, GERIATRIA 2011; 5:
4) Magdalena Nawrot, Elżbieta Kopij, Elżbieta Suska, Anna Woroniuk ,Agnieszka Kuczyńska. Klasyfikacja rodzajów, metod, technik i form terapii zajęciowej** Referat opracowany przez nauczycieli Zespołu Przedmiotowo-Metodycznego Terapii Zajęciowej w Medycznym Studium Zawodowym w Sztumie i wygłoszony na seminarium metodycznym w Szkole Policealnej Pracowników Służb Społecznych w Gdańsku- Brzeźnie w dniu 6 kwietnia 2005 r.
5)Prezentacja na konwersatorium prof. Andrzeja Jacka Bliklego http://firmyrodzinne.pl/download/tqm/Jacek-Jakubowski-17-04-2008.pdf (Powyższe zagadnienie stanowi w części praktycznej opracowanie własne, zbudowane na podstawie własnej koncepcji pracy w Domu.
Komentarz praktyka:
Aktywizacja mieszkańca, to zagadnienie najważniejsze po opiece i pielęgnacji na terenie domu. Mieszkaniec siedzący w pokoju, oglądający tylko tv, to mieszkaniec nieszczęśliwy i ciągle narzekający na swój los. Dlatego zawsze przywiązuję uwagę do aktywizacji mieszkańców. Do wyzwalania w nich pozytywnych emocji oraz talentów skrywanych przez lata. Najtrudniej oczywiście jest pracować z mieszkańcami leżącymi nie opuszczającymi swojego pokoju. Czy powinniśmy ich pozostawić samym sobie? Nie jest to warunkach domu sytuacja do zaakceptowania. Jest to grupa wymagająca specjalnej naszej troski. Obcowanie tylko z chorobą wpływa w istotny sposób na ich stan psychiczny, wycofanie i depresje, pogodzenie się z losem i tak naprawdę czekanie na odejście z tej ziemi. Znam przypadki, kiedy dzięki doskonałej pracy terapeutów i fizjoterapeutów tacy mieszkańcy awansowali do grupy mieszkańców samodzielnych. To jest możliwe. Mieszkaniec leżący patrzący w sufit zmienia się w samodzielnego. Czy może być większa nagroda dla pracowników? Dlatego proponuję pracę z mieszkańcami poprzez grupy terapeutyczne, jest to autorska propozycja, która pozwala dostosować formy pracy dla każdego mieszkańca oraz śledzić postępy a także regres w funkcjonowaniu mieszkańca. Przejście do grupy wyższej do nasze zadowolenie, chociaż cofniecie do grupy niższej nie zawsze jest porażką. Ta forma pracy pozwala zespołowi terapeutyczno – opiekuńczemu w sposób prawidłowy oceniać realizację planów wsparcia mieszkańców. Jako praktyk powiem jedno: da się go prowadzić. Sprawdziłem go w pracy domu. Życzę powodzenia. Oczywiście, każdy terapeuta powinien go dostosować w zakresie form i metod pracy do własnych możliwości i warunków. Podane wyżej formy pracy z mieszkańcem należy traktować jako przykładowe.
